Eksponat: Polskie Losy 1939-1945

Polskie Losy 1939-1945

Eksponat jest częścią dużego zbioru listów i kartek pocztowych z okresu 1939-45. Ta wojna mocno dotknęła moją rodzinę, nie wszyscy z niej wrócili. Była obecna w moim życiu przez wspomnienia bliskich (ja urodziłem się w grudniu 1945). Tak narodziło się moje zainteresowanie historią II wojny światowej, co miało wpływ na ukierunkowanie pasji filatelisty.

Bezpośrednim impulsem do zbierania listów i kartek czasu wojny było przejęcie, w końcu lat sześćdziesiątych, kilkudziesięciu listów rodzinnych z czasu wojny. Korespondencja rodzinna, dla mnie bardzo ważna, zapoczątkowała moje zainteresowanie korespondencją wojenną w ogóle. Różnymi drogami poszerzałem zbiór. Po ok.10 latach wyodrębniłem walory do eksponatu, wpierw tworzonego tylko z korespondencji (medal złoty na OWF Poznań ’87). Później uzupełniłem go walorami innych rodzajów, w myśl wymogów regulaminu klasy tematycznej. Zainteresowanie wojną wciąż trwa. Eksponat jest wciąż zmieniany i uzupełniany. Zbiór tworzyłem chcąc jak najszerzej ukazał obecność Polaków w II wojnie światowej, ich losy i osiągnięcia. Chciałem za pomocą oryginalnej korespondencji (w większości z okresu wojny), pokazać jak wielki był wkład Polaków w działania wojenne. W realizacji celu, znaczki, stemple itp. tak z czasu wojny jak i późniejsze są uzupełnieniem  listów i kartek wysłanych z potrzeby kontaktu, a nie w celach filatelistycznych. Granice eksponatu wyznacza istnienie walorów dotyczących  epizodu wojennego, możliwość ich uzyskania, a także liczba kart eksponatu.

Zmiany jakich dokonałem w ostatnim czasie odniosły dobry skutek - złoty medal na OWF „Ruda Śląska 2025”. Ten wynik dał mi uprawnienie do rozbudowania eksponatu do rozmiaru 8 ekranów (128 kart). Pozwoliło to na włączenie do eksponatu dalszych walorów, szczególnie z okresu wojny i pełniejsze przedstawienie losów Polaków w czasie wojny. Usunąłem usterki opracowania wskazane przez jury OWF, przeredagowałem teksty, szukając bardziej zwięzłych sformułowań.

*Fotografia M.Wawrzynkowskiego jest autorstwa Waldemara Kawińskiego

Za najciekawszą część eksponatu uważam korespondencję czasu wojny. Jako historyk amator, za rzadkie uważam wszystkie listy i karty lat wojny, ale wiem, że ocena filatelistyczna jest inna. Wynika to z szacunkowej liczby przesyłek tego rodzaju, drogi pocztowej, formy i oryginalności ofrankowania itp. Łatwiej określić rzadkość znaczków. Zwracając uwagę na walory najrzadsze, wymienię tylko niektóre, nie stopniując rzadkości:

·     kartki z obozu specjalnego w Ostaszkowie i obozu pracy w Brodach (k.41,42),

·     radiogramy z delegatury w Semipałatyńsku Ambasady RP w Kujbyszewie do Dundee (k.102, 103),

·     list, fragment opaski wiązki listów i znaczek „Dojdziemy” z Armii Polskiej w ZSRR (k.101,103),

·     korespondencja z okresu Wojny Obronnej 1939 (k.4-5,7-8),

·     dwa listy i znaczek Poczty Powstańczej z Powstania Warszawskiego (k.114),

·     karty polecone i zwykłe zesłańców z Syberii (k.58,59),

·     korespondencja żołnierzy Polskich z Iranu, Iraku, Egiptu i Palestyny (k.104-107),

·     kartki z obozów przejściowych dla jeńców wojennych (k.11,12),

·     listy z obozów koncentracyjnych (dwa do obozów) oraz z gett i z więzień (k.1, 80-91,92-95,96),

·     airgramy i telegramy

·     nakaz karny wysłany pocztą jako list składany do ukaranego robotnika przymusowego (k.100),

Eksponat istnieje blisko pół wieku. Był wystawiany na czternastu wystawach rangi I stopnia, poczynając od OWF Toruń ’83, i na trzech światowych. Tylko w tym wieku eksponat był wystawiany na: OWF Warszawa 2000 - DPZ, OWF Katowice 2003 - PZ, OWF Wrocław 2008 - DPZ, OWF Warszawa 2014 - DPZ, OWF Poznań 2018 - DPZ, OWF Ruda Śląska 2023 - Z , WF Polska-Niemcy Kargowa 2012 - DPZ, „Postex” Apeldoorn 2016 - Z, „Liberec 2025” - Z. Ponadto: ŚWF Poznań ’93 - PZ, ŚWF Italia ’98 - DS, ŚWF London 2010 - DS.

Nie jestem historykiem i nie prowadziłem badań historycznych. Od wielu lat jednak szukałem źródeł wiedzy historycznej, by tematycznie opracować zbiór, więc i eksponat. Poznałem wiele prac , ale wymienię tylko serię wydawnictwa „Znak” z  Krakowa – edytowanych w czarnych obwolutach i dzieło płk. Mariana Porwita „Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku”. Mój księgozbiór „wojenny” liczy kilkaset tomów. W dążeniu do wyjaśnienia znaczenia  wszystkich ostemplowań i adnotacji, korzystałem z opracowań z „Filatelisty”, „HBBF”(„ŁBF”) - autorzy: Lucjan Teter, Zbigniew Sierpiński, Janusz Księski, czy też Tadeusz Molenda, Jerzy Tokar i Józef Witold Żurawski-Grajewski. 
Moją inspiracją były listy rodzinne, wzorem eksponaty wielkich kolekcjonerów  korespondencji czasu wojny – Zbigniewa Sierpińskiego, Wiesława Nachcińskiego, Stefana Ptyci, Zbigniewa Cieślikowskiego, Józefa Witolda Żurawskiego-Grajewskiego, czy Jerzego Białasa mimo, że Oni tworzyli eksponaty historii poczty, a mój jest tematyczny. Nie wiem, czy dosięga on poziomu ich filatelistycznych dzieł, ale czuję się ich kontynuatorem. Szkoda, że eksponatów czasu wojny jest coraz mniej.

Serdecznie zapraszam do filatelistycznej uczty!